Coaching a psychoterapia – co jest lepsze?

Coaching, a psychoterapia? Kilka tygodni temu, od jednego z moich znajomych, otrzymałem następujące pytanie: „Dlaczego coaching jest lepszy od psychoterapii?”. Gdy tylko przeczytałem te słowa (znajomy napisał je w mailu) pojawiły się we mnie mieszane uczucia. Pytanie zawierało śmiałą tezę. Znajomy był przekonany, że znajdę kilka powodów wskazujących wyższość coachingu od psychoterapii. Ja tymczasem w rozmowie z nim poszedłem w zupełnie innym kierunku. Zmodyfikowałem jego pytanie i postawiłem je w następujący sposób: „Czy coaching jest lepszy od psychoterapii?”. Spróbuję dzisiaj podzielić się z Wami moimi przemyśleniami na ten temat.

Coaching a psychoterapia

Zarówno coaching jak i psychoterapia są metodami osobistej pracy człowieka. W obu zazwyczaj uczestniczy profesjonalista i których celem jest poprawia jakości życia. Piszę „zazwyczaj”, bo istnieją nurty tych dwóch dziedzin, które twierdzą, że można prowadzić autopsychoterapię i selfcoaching (ja się nimi zajmować tutaj nie będę). Elementów, które łączą te dwie metody jest więcej. Obie opierają się na zaufaniu między osoba prowadzącą (coachem, psychoterapeutą) a klientem (w niektórych nurtach psychoterapii mówi się o „pacjencie”). Obie metody posługują się specyficznymi dla siebie narzędziami psychologicznymi. W obu można pracować zarówno indywidualnie jak i w grupie.

Zasadnicza różnica polega jednak na tym koncentrują się te dwie metody. Coaching jest skoncentrowany na aktualnej sytuacji klienta (coachee) i poszukiwaniem z nim dróg rozwoju osobistego (life coaching) i zawodowego (coaching zawodowy lub business coaching). Psychoterapia – natomiast – ukierunkowana jest na pomoc klientowi, ale poprzez sięgnięcie do tego, co wydarzyło się w przeszłości klienta. Pragnę tutaj nadmienić, że to, co napisałem wyżej jest pewnym uproszczeniem. Nie dotyczy to ani wszystkich nurtów psychoterapii, ani wszystkich nurtów coachingu. Generalnie możemy jednak przyjąć takie podejście.

Kiedy coaching a kiedy psychoterapia?

Powstaje więc tutaj zasadnicze pytanie. Skąd mamy wiedzieć czy potrzebujemy coacha czy psychoterapeuty. Sprawa nie jest taka trudna jak się nam wydaje. Jeśli wybierzemy profesjonalnego coacha, a nie hochsztaplera to możemy być pewni, że ten skieruje nas do psychoterapeuty, gdy stwierdzi, że problemy, z którymi przychodzimy powinny stać się przedmiotem pracy w psychoterapii. Podobnie rzecz może wyglądać z drugiej pespektywy, choć takie sytuacje zdarzają się znacznie rzadziej. Dlaczego psychoterapeuci rzadko przekierowują klientów do coachów? Psychoterapeuci potrafią pomóc w osiągnięciu celów za pomocą narzędzi właściwych dla psychoterapii, z tym, że ta pomoc jest znacznie dłuższa niż praca w coachingu. Jeśli więc nie mamy wskazań do psychoterapii, a zależy nam na w miarę szybkich rezultatach to w takim wypadku zdecydowanie warto wybrać pracę nad sobą w coachingu.

Co lepsze – coaching czy psychoterapia?

To zależy…

Odpowiedź na pytanie czy coaching jest lepszy od psychoterapii nie ma większego sensu. Gdy nie ma jasnych wskazań do psychoterapii warto wybrać coaching, a gdy nie wiemy co wybrać – możemy skierować się do dowolnego specjalisty. W przypadku gdy coach uzna, że potrzebujemy psychoterapii – otrzymamy od niego taką informację. Gdy psychoterapeuta uzna, że nie potrzebujemy głęboko wchodzić w historię naszego życia – skieruje nas do coacha, albo popracuje metodami coachingowymi. Aby to lepiej unaocznić odwołam się do następującego porównania. Nie jest ono doskonałe, ale w pewnej mierze odpowiada na pytanie co wybrać – coaching czy psychoterapię.

Przykład z podróżą

Wyobraźmy sobie, że z Polski chcemy przedostać się do Londynu. Możemy wybrać kilka sposobów przedostania się do tego pięknego miasta. Możemy iść pieszo, jechać na rowerze, samochodem albo autokarem, albo polecieć samolotem. Od czego zależy wybór metody dostania się do Londynu? Zależy wielu czynników. Od tego jakim zasobem czasu dysponujemy, ile mamy pieniędzy i jakie mamy oczekiwania wobec tego, co wydarzyć się może w czasie podróży. Jeśli wybierzemy autokar to nasza podróż zajmie kilkanaście godzin (może nawet ponad dwadzieścia), a gdy zdecydujemy się na samolot to podróż będzie trwała około 2,5 godziny. Podróżując autokarem będziemy bardziej zmęczeni, ale po drodze będziemy mogli podziwiać piękne widoki, a nawet popłynąć promem między Europą a wyspami brytyjskimi. Jeśli lubimy nawiązywać nowe znajomości to dłuższa podróż da nam więcej takich okazji. Podróż samolotem będzie zdecydowanie krótsza, ale dzięki niej zobaczymy świat z pespektywy nieba, no i szybko dostaniemy się do celu podróży.

Atuty coachingu i atuty psychoterapii

Najmocniej przepraszam, że to porównanie nie jest doskonałe i można mu zarzucić kilka słabych elementów, ale mam nadzieję, że wystarczająco pozawala odpowiedzieć na pytanie co – w przypadku, gdy nie mamy jasnych wskazań do odbycia terapii – wybrać. Zdecydowanym atutem coachingu jest szybkość osiągnięcia rezultatów (często wystarczy 8-10 sesji). Atutem psychoterapii jest natomiast to, że pokazuje ona więcej „widoków po drodze” i daje nam więcej wiedzy na temat nas samych. W przypadku celów biznesowych coaching sprawdzi się lepiej w zdecydowanej większości przypadków. Jeśli chodzi cele życiowe – między coachingiem a psychoterapią ogłaszam remis.

Psychoterapia a coaching – kwestia kosztów

I jeszcze jedno. Często odnosimy błędne wrażenie, że coaching jest znacznie droższy od psychoterapii. Gdy patrzymy z perspektywy ceny za jedną sesję możemy mieć rację. Jednak, gdy patrzymy już na cenę całego procesu rozwojowego wówczas psychoterapia (jako proces, który niekiedy trwa całymi latami) jest zdecydowanie bardziej droga niż coaching).

Co więc wybrać nie mając jasnych wskazań do odbycia psychoterapii? Na to pytanie każdy musi sobie odpowiedzieć sam. Ja tylko na koniec napiszę, że nie można stawiać tezy, że coaching jest lepszy od psychoterapii, czy psychoterapia jest lepsza od coachingu. Obie te metody są ważne, skuteczne i bardzo potrzebne.